14 czerwca w Dzienniku Ustaw zostało opublikowane Rozporządzenie Ministra Zdrowia, które dotyczy odwołania stanu zagrożenia epidemicznego w Rzeczypospolitej Polskiej od 1 lipca 2023 roku. Ten stan obowiązywał od maja 2022 roku, po wcześniejszym stanie epidemii. Pracodawcy, przyzwyczajeni do ograniczeń w prawie wynikających z rzeczywistości związanej z COVID-19, wkrótce staną przed koniecznością powrotu do przedpandemicznych obowiązków. W niektórych przypadkach będą mieli krótki okres przejściowy na dostosowanie się, ale nie będzie to długi czas. Jakie kwestie warto mieć na uwadze?

Prawo podatkowe

Raportowanie tzw. krajowych schematów podatkowych (MDR) zostało objęte zmianami w związku z pandemią COVID-19. Specustawa covidowa zawiesiła ten obowiązek do 30 dnia po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii. Natomiast raportowanie schematów transgranicznych było zawieszone tylko w okresie od 31 marca 2020 r. do końca 2020 roku. Od 1 stycznia 2021 r. konieczne jest regularne raportowanie takich schematów. Choć obowiązek raportowania tzw. krajowych schematów podatkowych był zawieszony, zalecano jednak ich nadal zgłaszanie na bieżąco.

Dyrektor KIS ma teraz termin 3 miesięcy na wydanie interpretacji indywidualnych, zamiast dotychczasowych 6 miesięcy. Jest to istotne dla instytucji tzw. milczącej interpretacji, która opiera się na założeniu, że jeśli interpretacja nie zostanie wydana w ustawowym terminie, stanowisko wnioskodawcy jest uznawane za prawidłowe na podstawie art. 14o Ordynacji podatkowej.

Czas na zgłoszenie płatności przekraczających 15 000 zł na rachunek spoza białej listy został skrócony z 14 dni do 7 dni. Zmiana ta ma na celu uwzględnienie takich płatności w kosztach uzyskania przychodów.

Zmieniono również zasady uznawania zagranicznych certyfikatów rezydencji. Jeśli certyfikat nie zawiera daty ważności, będzie uznawany przez okres 12 miesięcy od daty wydania. Jeśli ten okres miałby wygasnąć w trakcie stanu zagrożenia epidemicznego, to jego ważność zostanie przedłużona o 2 miesiące po odwołaniu stanu. Oznacza to, że certyfikaty rezydencji bez daty ważności, których okres 12 miesięcy od daty wydania minął przed 1 lipca, będą nadal uwzględniane do 1 września 2023 r. Ta sama zasada dotyczy przypadków, gdy płatnik posiadał zagraniczny certyfikat rezydencji wydany w 2019 lub 2020 r., oraz w przypadku oświadczenia podatnika, że dane w certyfikacie są aktualne.

W dokumentacji cen transferowych od 2024 r. nie będą już obowiązywać ułatwienia wprowadzone przez specustawy covidowe. Zwolnienie z obowiązku posiadania oświadczenia podmiotu powiązanego dotyczącego korekty cen transferowych oraz wyłączenie warunku nieponiesienia straty przez podmiot powiązany jako przesłanki zwolnienia z obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji centransferowych zostały zniesione. Zatem od 2024 r. konieczne będzie spełnienie pełnych wymagań dotyczących dokumentacji cen transferowych.

Nie będzie już możliwości zaliczania kar umownych i odszkodowań związanych z wadami dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług do kosztów uzyskania przychodów. Przepisy art. 52zb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 38t ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, które umożliwiały takie zaliczenie w przypadku wad towarów lub opóźnień w dostawie wolnych od wad lub usunięcia wad, przestaną obowiązywać. Dotyczy to sytuacji, gdy wady lub opóźnienia wynikały ze stanu zagrożenia epidemicznego.

Wprowadzono także obowiązek uiszczania opłaty prolongacyjnej w przypadku uzyskania ulgi podatkowej.

Prawo Pracy

W okresie stanu zagrożenia epidemicznego związanego z COVID-19 pracodawca mógł jednostronnie udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego, bez uzyskania zgody pracownika i pominięcia planu urlopów, w terminie wyznaczonym przez siebie. Dotyczyło to niewykorzystanego urlopu z poprzednich lat kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni. Pracownik był zobowiązany skorzystać z tego urlopu. Od 1 lipca pracodawca nie będzie już mógł zastosować takiego rozwiązania.

Przez ostatnie 3 lata istniała możliwość wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji po zakończeniu stosunku pracy lub innych stosunków cywilnoprawnych (np. umowy zlecenia, umowy o dzieło) z zachowaniem 7-dniowego terminu. Od 1 lipca umowa o zakazie konkurencji będzie obowiązywać na zasadach i przez okres, na jakie została zawarta przez obie strony.

Pandemia spowodowała zniesienie obowiązku badań okresowych z medycyny pracy. Pracownicy byli zwolnieni z okresowych badań lekarskich, a pracodawcy nie musieli wydawać skierowań na takie badania. Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, pracodawcy i pracownicy są zobowiązani do niezwłocznego wznowienia tych badań i wykonania ich w ciągu 180 dni od odwołania stanu. Nieprzeprowadzenie tych badań może narazić pracodawcę na kary w przypadku kontroli organów.

W trakcie pandemii COVID-19 został przedłużony okres ważności szkoleń okresowych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, pracodawcy będą mieli 60 dni na przeprowadzenie tych szkoleń.

W czasie stanu zagrożenia epidemicznego, niektóre przepisy wprowadziły ustawowe ograniczenie wysokości odprawy, odszkodowania lub innych świadczeń pieniężnych wypłacanych pracownikom przy rozwiązaniu umowy o pracę. Gdy przepisy przewidywały wypłatę takiego świadczenia, jego wysokość nie mogła przekroczyć 10-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu. Teraz pracodawcy muszą pamiętać, że maksymalna wysokość odprawy może wynosić 15-krotność tego wynagrodzenia.

Cudzoziemcy, którzy nie są objęci tzw. specustawą ukraińską i których dokumenty pobytowe straciły ważność w czasie pandemii COVID-19, muszą złożyć wnioski o nowe zezwolenia na pobyt lub opuścić Polskę najpóźniej do 31 lipca 2023 roku.

Inne zmiany

Zakończenie stanu zagrożenia epidemicznego oznacza powrót tzw. fikcji doręczenia oświadczenia woli w przypadku, gdy termin odbioru w zawiadomieniu o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości odbioru przypadał w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. To rozwiązanie uniemożliwiało przedsiębiorcom skuteczne złożenie kontrahentom oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę za pośrednictwem poczty. Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego przywraca domniemanie doręczenia po podwójnej awizacji.

Przedstawiliśmy jedynie wybrane skutki zakończenia okresu epidemii. Przedsiębiorcy powinni dokonać analizy swojej sytuacji, uwzględniając okoliczności dotyczące ich konkretnej działalności. Dla niektórych pracodawców inne konsekwencje zakończenia okresu epidemii mogą być istotne.

W razie jakichkolwiek pytań, zachęcamy do kontaktu!