Prawo podatkowe jest najczęściej nowelizowaną gałęzią prawa. Podkreślić należy, że 2022 r. dla podatników rozliczających się podatkiem dochodowym od osób fizycznych przyniósł rewolucyjne zmiany - pakiet ustaw zwany Polskim Ładem. W nowym roku szykują się kolejne zmiany w ogólnie rozumianym prawie podatkowym. W niniejszym artykule przedstawione zostaną najważniejsze z nich, wchodzące w życie w 2023 r.

1.     Brak opodatkowania najmu prywatnego na zasadach ogólnych

Kluczową zmianą w podatkach w nowym roku będą zasady rozliczania przychodów z najmu prywatnego. Oznacza to, że od stycznia 2023 r. przychody z tytułu najmu prywatnego będą opodatkowane stawką 8,5% przychodu albo 12,5% od nadwyżki przychodu ponad 100 tys. zł. Podatnicy nie będą już mieli możliwości pomniejszania uzyskiwanych przychody o koszty związane z wynajmowanym mieszkaniem. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych nie przewiduje możliwości odliczania wydatków na remonty, odpisów amortyzacyjnych czy odsetek od kredytu hipotecznego.

2.     Brak amortyzowania lokali mieszkalnych

Podatnicy, którzy wynajmują lokale mieszkalne w ramach działalności gospodarczej, od 2023 r. nie będą mogli amortyzować tych lokali i zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych.

Wyłączenie prawa do amortyzowania obejmuje budynki mieszkalne, lokale mieszkalne, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) i podatników podatku dochodowego od osób prawnych (CIT).

3.     Nowa skala podatkowa

W 2023 r. będzie obowiązywać skala podatkowa wprowadzona w trakcie 2022 r. i mająca zastosowanie także do dochodów osiągniętych w tym roku.

Stawka podatku w pierwszym progu podatkowym będzie wynosić 12% do kwoty 120 tys. zł i 32% od nadwyżki ponad 120 tys. zł.

Skala podatkowa w 2023 r.:

- do 120 000 zł podatek będzie wynosić: 12% minus kwota zmniejszająca podatek 3600 zł

- powyżej kwoty 120 000 zł podatek będzie wynosić: 10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł.

Kwota wolna od podatku, tak jak w 2022 r., wynosić będzie 30 tys. zł.

4.     Nowe zasady składania oświadczeń płatnikom podatku dochodowego

Od 2023 r. podatnicy będą składali płatnikom wszystkie oświadczenia i wnioski na piśmie albo w inny sposób przyjęty u danego płatnika.

To oznacza, że te dokumenty będą mogły być składane w formie papierowej, elektronicznej albo na przykład za pośrednictwem systemu kadrowo-płacowego płatnika - pracodawcy.

5.     Nowe zasady uwzględniania kwoty wolnej od podatku

W pierwszej kolejności należy wspomnieć, iż podatnikowi będzie przysługiwała możliwość wskazania aż trzech płatników, którzy będą mogli uwzględniać w rachunku osoby rozliczanej kwotę zmniejszającą podatek. Nie jest to jednak równoznaczne z możliwością uwzględniania tej kwoty przez każdego z płatników w ww. proporcji 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. Podatnik, w złożonym płatnikowi oświadczeniu, będzie musiał wskazać, że ten płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą:

·       1/12 kwoty zmniejszającej podatek (po zmianie jest to 300 zł) przy jednym płatniku - pracodawcy;

·       1/24 kwoty zmniejszającej podatek (po zmianie jest to 150 zł) przy dwóch płatnikach;

·       1/36 kwoty zmniejszającej podatek (po zmianie jest to 100 zł) przy trzech płatnikach.

Jeśli podatnik będzie uzyskiwał przychody rozliczane przez więcej niż jednego płatnika, będzie przysługiwała mu możliwość złożenia oświadczenia o uwzględnienie kwoty zmniejszającej podatek na nowych zasadach, jeżeli kumulatywnie zostaną spełnione następujące warunki:

·        łączna kwota pomniejszenia stosowana przez wszystkich płatników w tym miesiącu nie przekracza kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek,

·        w roku podatkowym podatnik za pośrednictwem płatnika nie skorzystał w pełnej wysokości z pomniejszenia kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, w tym również gdy złożył wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym.

6.     Wniosek o niepobieranie zaliczek w roku podatkowym

Od 1 stycznia 2023 r. katalog osób, które mogą korzystać i złożyć wniosek o niepobieranie zaliczki na podatek, został poszerzony o osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Jest to kluczowa zmiana skierowana do osób, które zarabiają najmniej. Jeśli pracownik będzie zatrudniony przez cały rok, to zgodnie z powyższym, jego dochód nie powinien przekraczać 2500 zł miesięcznie.

7.     Likwidacja obowiązku złożenia informacji PIT/WZ (ulga za złe długi)

Na podstawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw zlikwidowane zostały załączniki w zakresie stosowania rozliczeń ulgi na złe długi, a mianowicie:

·        CIT/WZ – dotyczący podatników podatku dochodowego od osób prawnych,

·        PIT/WZ – dotyczący podatników podatku dochodowego od osób fizycznych.

Załącznik CIT/WZ / PIT/WZ wykorzystywany jest do wykazywania niezapłaconych zobowiązań lub nieotrzymanych wierzytelności przez podatnika dla potrzeb ulgi na złe długi.

W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych uchylony został art. 18f ust. 19, a w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – art. 26i ust. 19. Na mocy tych przepisów podatnicy dokonujący zwiększenia lub zmniejszenia, o których mowa w ust. 1–4 albo ust. 7 i 8, obowiązani byli do wykazania w zeznaniu podatkowym wierzytelności lub zobowiązania, z którymi związane są te zwiększenia lub zmniejszenia. 

Fragment uzasadnienia projektu noweli:

„Proponuje się uchylenie art. 18f ust. 19 ustawy CIT oraz odpowiednio art. 26i ust. 19 ustawy PIT, zgodnie z którym podatnicy dokonujący odpowiednich zwiększeń lub zmniejszeń wynikających z ulgi na złe długi obowiązani są wykazać w zeznaniu podatkowym wierzytelności lub zobowiązania, z którymi związane są te zwiększenia lub zmniejszenia”.

W związku z czym, począwszy od rozliczenia za 2023 r. podatnicy nie będą musieli składać przy zeznaniu podatkowym załącznika CIT/WZ / PIT/WZ, w którym dokumentowane są wierzytelności lub zobowiązania związane z zastosowaniem ulgi na złe długi. 

8.     Zmiana rozliczenia dochodów z rent przez małoletnie dzieci

Od 2023 r. dochody osiągane przez małoletnie dzieci z tytułu pobierania renty, będą stanowić dochody dziecka. W związku z czym, nie będą one, tak jak dotychczas, doliczane do dochodów rodziców i wykazywane w zeznaniu rocznym rodziców.

9.     Odroczenie wejścia w życie zmian w limitach płatności gotówkowych

Od 2023 r. miał zacząć obowiązywać nowy (niższy) limit płatności gotówkowych w transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami. W stosunku do 2022 r. miał zostać obniżony z 15 tys. zł do 8 tys. zł. Jednocześnie miał zostać wprowadzony limit dla płatności gotówkowych dokonywanych przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej (konsumentów) na rzecz przedsiębiorców, wynoszący 20 tys. zł.

Wejście w życie nowych limitów zostało odroczone o rok. Nowe limity obowiązywać będą od 1 stycznia 2024 r.

10.  Podwyższenie kwoty podatku przekazywanej na rzecz OPP

W 2023 r. podatnicy mają możliwość przekazania 1,5 % podatku na rzecz OPP (dotychczas był to 1%). Możliwość ta znajdzie zastosowanie już do rocznych rozliczeń podatku PIT za 2022 r. 

11.  Wprowadzenie grupy VAT

Do ustawy o VAT zostanie wprowadzona nowa kategoria podatników VAT. Grupa VAT oznacza grupę podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, zarejestrowana jako podatnik VAT.

Grupę VAT mogą utworzyć podatnicy:

1) posiadający siedzibę na terytorium kraju lub

2) nieposiadający siedziby na terytorium kraju – w zakresie, w jakim prowadzą działalność gospodarczą na terytorium kraju za pośrednictwem oddziału położonego na jego terytorium.

Podatnik może być członkiem tylko jednej grupy VAT.

Jednakże grupa VAT nie może być:

·       członkiem innej grupy VAT,

·       powiększona o innych członków ani pomniejszona o któregokolwiek z członków wchodzących w jej skład.

Członkowie grupy VAT muszą być ze sobą powiązani. Grupa VAT musi być utworzona na co najmniej 3 lata.

12.   Przedłużenie tarczy antyinflacyjnej

Z dniem 31 grudnia 2022 r. kończy się okres, na jaki w ramach tzw. tarczy antyinflacyjnej był obniżony podatek VAT na wybrane produkty (w tym: żywność, nawozy, środki ochrony roślin, gaz ziemny, energię elektryczną i cieplną).

W 2023 r. obniżka podatku VAT zostanie utrzymana prawdopodobnie jedynie w odniesieniu żywności. Na pozostałe produkty podatek VAT zostanie podwyższony.

13.   Obowiązek ewidencjonowania obrotu w myjniach samochodowych

Od 1 lutego 2023 r., przedsiębiorcy świadczący usługi mycia, czyszczenia samochodów i podobnych usług (PKWiU 45.20.30.0), nie będą mogli korzystać ze zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy użyciu kas fiskalnych. Dotyczy to również myjni samoobsługowych.

14.   Limit zobowiązujący do prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2023 roku

Limit przychodów osiągniętych w 2022 r., zobowiązujący do prowadzenia ksiąg rachunkowych od 1 stycznia 2023 r. wynosi 9 654 400 zł:

2 000 000 euro × 4,8272 zł/euro (kurs średni NBP z 3 października 2022 r.) = 9 654 400 zł.

15.  Jednorazowa amortyzacja środków trwałych 2023

Mali podatnicy oraz podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej od stycznia 2023 r. będą mogli w 2023 r. dokonywać jednorazowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych w wyższej wysokości. W 2022 r. łączna wartość takich odpisów nie mogła przekroczyć 230 000 zł. Od nowego roku będzie to kwota 241 000 zł.

16.  Zmiany w podatku u źródła 2023

Również w podatku u źródła (WHT) od 1 stycznia 2023 r. szykują się spore zmiany, m.in.:

·       rozszerzenie zakresu zwolnienia podatnika-nierezydenta od podatku dochodowego. Zwolnieniem objęte zostaną także obligacje skarbowe oferowane na rynku krajowym i bony skarbowe;

·       wyłączenie stosowania niektórych obowiązków szeroko rozumianych płatników w za kresie opodatkowania u źródła odsetek i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych (tj. bonów i obligacji skarbowych)

W trakcie 2023 r. podatnicy będą także korzystać z wydłużenia okresu obowiązywania oświadczenia płatnika WH-OSC (oświadczenie o posiadaniu dokumentów uprawniających do zastosowania preferencyjnych zasad opodatkowania do wypłat lub dalszych wypłat) i WH-OSP (oświadczenie płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych o spełnieniu warunków do niepobrania podatku, zastosowania zwolnienia bądź stawki podatku) z dotychczasowych dwóch miesięcy do końca roku podatkowego, w którym zostało ono złożone. Złożenie tego oświadczenia wyłącza obowiązek stosowania mechanizmu pay & refund.

17.   Większy limit odliczenia składki zdrowotnej

Przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym w wysokości 19% w 2023r. opłacą składkę zdrowotną w wysokości 4,9% dochodu. Wartość zapłaconych składek zdrowotnych będzie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu, przy uwzględnieniu limitu – 10 200 zł (w roku 2022 wynosił on 8 700 zł).

Dyrektywa Omnibus ma kluczowe znaczenie dla szeroko rozumianego rynku e-commerce, wprowadza wiele zmian, które mają na celu zwiększenie ochrony praw konsumentów.

Z drugiej strony jednak, nałoży ona dodatkowe obowiązki na przedsiębiorców prowadzących działalność w Internecie oraz tych, którzy oferują usługi cyfrowe w zamian za dane osobowe zamiast środków pieniężnych jako formę płatności. Podmioty te będą zobowiązane do m.in.:

• Informowania o wcześniejszej cenie w sytuacji obniżenia ceny (obok podanej obniżonej ceny produktu, przedsiębiorca będzie musiał podać również najniższą cenę obowiązującą w okresie ostatnich 30 dni lub w przypadku produktów nowo wprowadzonych do obrotu najniższą cenę obowiązującą od dnia wprowadzenia tego produktu do sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki);
• Sprawdzania czy opinie i recenzję w rzeczywistości pochodzą od konsumentów, którzy dokonali zakupu opiniowanego towaru/usługi (proces ma na celu zaprzestanie nieuczciwych praktyk rynkowych polegających m.in. na dodawaniu przez sprzedawcę fałszywych opinii, które są niezgodne ze stanem faktycznym);
• Stosowania ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych (RODO) i prawa ochrony konsumentów do umów o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych bez dokonywania przez konsumenta zapłaty środkami pieniężnymi, ale w zamian za dane osobowe tego konsumenta;
• Informowania o tym, czy prezentowana przez przedsiębiorcę cena jest spersonalizowana na podstawie profilowania i zautomatyzowanego podejmowania decyzji, czy też nie;
• Informowania o tym, czy osoba trzecia, która oferuje dane towary, usługi lub treści cyfrowe za pośrednictwem internetowej platformy handlowej jest przedsiębiorcą czy nie, na podstawie jej oświadczenia złożonego dostawcy internetowej platformy handlowej.

Warto również wspomnieć, że dyrektywa Omnibus wprowadza pojęcie „platformy handlowej”, którego brak było dotychczas w porządku prawnym. Zgodnie z definicją platforma handlowa: 

“to usługa korzystająca z oprogramowania, w tym strony internetowej, części strony internetowej lub aplikacji, obsługiwaną przez przedsiębiorcę lub w jego imieniu, która umożliwia konsumentom zawieranie umów na odległość z innymi przedsiębiorcami lub konsumentami.”

Niespełnienie któregokolwiek z powyższych obowiązków, które wynikają z przedmiotowej dyrektywy skutkować może nałożeniem kary pieniężnej na przedsiębiorcę. Dyrektywa Omnibus umożliwia państwom członkowskim wprowadzenie własnego systemu kar pieniężnych w odniesieniu do regulacji zawartych w przedmiotowej dyrektywie.

W związku z powyższym, polski ustawodawca w art. 6 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług ustanowił na przedsiębiorcę, który nie wykonuje nowych obowiązków w zakresie informowania o obniżkach cen towarów i usług karę pieniężną do 20 000 zł nakładaną przez Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej. W przypadku, gdy przedsiębiorca nie wykona obowiązków co najmniej trzykrotnie w okresie 12 miesięcy (licząc od dnia naruszenia tych obowiązków po raz pierwszy) kara ta wynieść może nawet 40 000 zł.   

Dodatkowo niewypełnienie przez przedsiębiorcę obowiązku informacyjnego dotyczącego obniżek może być uznane przez Prezesa UOKiK za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów polegającą na naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji. W takim przypadku Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę karę w wysokości do 10% obrotu osiągniętego przez przedsiębiorcę w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary.  

Prezes UOKiK za powyższe naruszenie może nałożyć karę w wysokości do 2 000 000 zł również na osoby zarządzające, a więc w przypadku spółek kapitałowych – członków zarządu.  

Niezależnie od powyższego, niedopełnienie obowiązków informacyjnych wobec konsumenta może być uznane za wykroczenie, o którym mowa w art. 139b Kodeksu Wykroczeń, za co grozi kara grzywny w wysokości do 5 000 zł.  

Dyrektywa Omnibus, jak to wyżej zaprezentowano, zmierza w kierunku rozszerzenia ochrony konsumentów i przeciwdziałania nieuczciwym praktykom rynkowym, w tym cenowym i wprowadzaniu potencjalnych klientów w błąd. Wejście w życie omówionych powyżej regulacji spowoduje, że rzeczywistość prawna, w jakiej poruszają się przedsiębiorcy, stanie się dużo bardziej skomplikowana. W celu prawidłowego wypełnienia obowiązków nakładanych na przedsiębiorców nowymi przepisami, konieczne będzie zmodyfikowanie stosowanych wobec konsumentów wzorów umów, regulaminów oraz stosownych procesów, w tym również w zakresie obejmującym zasady dostarczania treści i usług cyfrowych w zamian za możliwość przetwarzania danych osobowych w celach innych niż realizacja umowy.