Dynamiczny wzrost popularności unijnego mechanizmu granicznego dostosowania cen CO2 (CBAM) wzbudza coraz większe zainteresowanie. CBAM, znany również jako graniczny podatek węglowy, został zaprojektowany w celu rozwiązania problemu przenoszenia emisji gazów cieplarnianych poza granice UE poprzez nałożenie dodatkowych opłat na importowane produkty na podstawie ich śladu węglowego. Wizją CBAM jest zrównoważenie kosztów powiązanych z emisją dwutlenku węgla dla towarów przywożonych do UE i unijnych towarów objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji EU ETS.

Prace nad tym projektem trwają od kilku lat, a pod koniec ubiegłego roku nabrały one tempa. Pragniemy przedstawić skutki, jakie wprowadzenie CBAM może mieć dla firm i unijnego rynku oraz przewidywane terminy wprowadzenia nowych wymogów.

CBAM - nowy instrument ochrony klimatu CBAM ma na celu osiągnięcie dwóch głównych celów:

• Redukcja emisji gazów cieplarnianych związanych z importem produktów do UE.
• Zapewnienie równych warunków konkurencji dla producentów z UE w porównaniu z producentami spoza UE.

W ramach mechanizmu CBAM wprowadzone zostaną dodatkowe opłaty finansowe związane z importem określonych kategorii towarów do UE, przede wszystkim z sektorów o wysokim poziomie emisji. Opłata ta będzie uzależniona od ilości emitowanych gazów cieplarnianych podczas produkcji danego towaru.

Kiedy wejdzie w życie CBAM?

W celu zapewnienia odpowiedniego czasu firmom na adaptację do nowych wymagań, Unia Europejska zamierza wprowadzić CBAM w sposób stopniowy. Zgodnie z obecnymi planami, pełne wdrożenie CBAM ma nastąpić w 2026 roku, ale już od października 2023 roku przewidziane jest wprowadzenie obowiązkowego kwartalnego raportowania danych dotyczących emisji gazów cieplarnianych dla produktów objętych CBAM.

Wprowadzenie raportowania stanowi pierwszy krok w kierunku wdrożenia CBAM. Obecnie firmy stoją przed koniecznością przygotowania systemów raportowania oraz prowadzenia szczegółowej dokumentacji dotyczącej emisji gazów cieplarnianych.

Jakie towary będą objęte CBAM?

CBAM początkowo będzie dotyczyć konkretnych towarów z sektorów o największych emisjach, takich jak:

• Żelazo, stal i ich produkty pochodne (wybrane towary z działów CN 72 i 73)
• Aluminium i jego produkty pochodne (wybrane towary z działu CN 76)
• Cement
• Energia elektryczna
• Nawozy mineralne lub chemiczne azotowe
• Kwas azotowy i mieszaniny nitrujące
• Amoniak, bezwodny lub w roztworze wodnym
• Azotan potasu
• Wodór

Kto będzie objęty CBAM?

CBAM będzie dotyczył importu wybranych kategorii towarów z państw trzecich do UE, głównie importerów działających w sektorach wykorzystujących te produkty, takich jak sektor produkcji i handlu.

Importowanie produktów objętych CBAM oraz nabywanie certyfikatów CBAM będą możliwe jedynie dla upoważnionych podmiotów, których cena będzie powiązana z ceną certyfikatów EU ETS.

Skutki dla firm

Importerzy towarów objętych CBAM zostaną obciążeni nowymi obowiązkami administracyjnymi i kosztami związanymi z emisjami wbudowanymi w przywożone wyroby. Przywołanie wyzwań związanych z tymi nowymi obowiązkami i ich wpływem na funkcjonowanie łańcuchów dostaw, w których firmy uczestniczą, stanowi pierwszy krok, który należy podjąć już teraz.

Importerzy będą zobowiązani do uzyskania statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM w ramach oddzielnej procedury, zakupu certyfikatów CBAM oraz składania rocznych deklaracji zawierających informacje o ilości wbudowanych emisji pośrednich i bezpośrednich.

Ponadto, CBAM może wpłynąć na unijny rynek poprzez wzrost cen importowanych wyrobów, wyrównując tym samym warunki konkurencji dla unijnych producentów objętych systemem EU ETS.

Przez najbliższe lata, do pełnego wdrożenia CBAM, importerzy będą składać kwartalne raporty, w których określą poziom emisji związanych z produkcją i transportem importowanych wyrobów (zarówno całkowite emisje pośrednie wynikające z produkcji energii elektrycznej używanej do produkcji towarów, jak i emisje bezpośrednie), a także uzyskają informacje dotyczące opłat za emisje w państwie trzecim (pochodzenia towarów).

W przypadku niedotrzymania obowiązku złożenia raportu kwartalnego, na importerów mogą zostać nałożone kary, których wysokość i rodzaj nie zostały jeszcze określone, ale mają być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Importerzy towarów objętych CBAM powinni więc już teraz rozpocząć przygotowania do nowych wymogów raportowania.

Zapraszamy do kontaktów w sprawach regulacyjnych oraz podatkowych.